Boğmaca (Bordotella Pertusis) ile bulaşan bakteri hastalığıdır. Boğmaca nezle benzeri belirtilerle başlar, öksürük, havale ile devam eder. Öksürükler arasında karakteristik nefes alma vardır. Uzamış nefes sesi sonrasında kusma olabilir. Belirtiler haftalar, aylar sürebilir.

6 aylık küçük bebeklerde tablo siliktir, kusma hıçkırık, öksürük ve apne (nefes durması) olabilir. Çocuklarda klasik boğmacanın süresi 6-10 haftadır. Boğmaca geçiren erişkinlerde süre 10 hafta ya da daha uzun sürer.

Boğmaca bebeklerde %22 ( pnömoni, zatürre ), %2 havale, %0.5 oranında beyin tutulumuna neden olabilir. 1990 – 1999’daki bebek ölümlerinin 2 ay’ın altında % 1-2 si,  2-11 aylık bebeklerde %5 idir. Nadiren daha ileri yaşlarda altta yatan nedene bağlı ölüm görülmektedir.

Refr: American Academy of Pediatrics (RED BOOK Sayfa 249)

Dünya sağlık örgütü verilerine göre tüm dünyada her yıl 50 milyon boğmaca vakası görülmektedir, ve toplam 300 bin kişi boğmaca nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Boğmaca hastalığının geçirilmesi ömür boyu koruyuculuk sağlamamaktadır.

Türkiyede’ki Veriler

Ankara’da 0 – 16 yaş grubunda % 16.9
Samsun – Antalya – Diyarbakır’da  6 ay – 60 yaş arasında % 12.5
Doğu illerimizde % 30.1 oranında ölümler bildirilmiştir.
Ergenlik dönemindeki aşılanmanın Türkiye’de %80 oranında olduğu bildirilmiştir.Aşılanma sonrasında boğmaca’ya karşı korunma 6 yıl, hastalık aktif geçirilmiş ise 15 yıl korunuyor.En sık aşılanma sonrası hastalık görülme yaşı 10 – 19 yaşlar.

Boğmaca Aşısı ne kadar güvenilirdir?

Cevap: Difteri, tetanoz, boğmaca aşısına karşı ciddi reaksiyon söz konusu değildir. Aşıdan sonra görülen reaksiyonlar aşının yapıldığı yerde kızarıklık, şişlik, ağrı, muhtemel reaksiyon, hafif ateş, iştahsızlık, yorgunluk ve kusmadır.Bu reaksiyonlar aşının 4 ve 5 dozlarından sonra görülmektedir.

Difteri, tetanoz, boğmaca ne kadar etkin bir aşıdır?

Cevap : Aselüler difteri, tetanoz, boğmaca aşıları 3. – 4. dozlardan sonra %80-85 bağışıklama sağlamaktadır.Elde edilen bağışıklık 5-6 yıl, duruma göre nadiren 10 yıl sürmektedir.

Boğmaca aşısı Boğmaca hastalığına neden olur mu?

Cevap : Hayır
Son aşılama 10 yıl önce yapılmış ise Anne, Baba, Bakıcı, Amca, Hala, Abla, Ağabeyden yenidoğan ve aşılar tamamlanmamış bebeğe bulaşıcılıkları Anne %37 Baba %20 Hala, teyze, abla, Ağabey %18

Aşılama Takvimi

2. 4. 6. 18. Aylarda difteri, boğmaca, tetanoz ve polio (ıpv inaktif polio) karma aşı olarak yapılır.5. doz ülkemizde 6 yaşında uygulanmaktadır.3. dozdan sonra bebekte koruyuculuk başlıyor.

ACIP (Bağışıklama uygulamaları Danışma komitesi) tarafından önerilen hatırlatma dozları 11-12 yaşlarında tek doz DBT (Difteri,Boğmaca,Tetanoz) üzerinden 10 yıl geçmiş ise (19 – 64 yaş) tek doz aşılama önerilmektedir.Bu aşılamaya KOZA stratejisi denilmektedir.

1 yaş altı bebeklerle teması olan kişilerde aşılama

(Global Pertusis Girişimi) GPI : 17 ülkeden 37 uzmanın oluşturduğu komite.

Anne, baba, bakıcı, kardeşlerde ve Hamilelerde aşılama 2. 3. trimester (gebeliğin 2. 3. Evresinde) azaltılmış difteri, azaltılmış tetanoz, önerilmektedir.

Kaynaklar: CDC Q and A for diseases and vaccine
WHO : travel health 2005