Boğmaca (Bordettella Pertusis) ile bulaşan bakteri hastalığıdır.Boğmaca nezle benzeri belirtilerle başlar, öksürük, havale ile devam eder.Öksürükler arasında karekteristik nefes alma, uzamış nefes sesi sonrasında kusma olur.Belirtiler haftalar, aylar, sürebilir.

6 aylık küçük bebeklerde tablo siliktir, kusma hıçkırık, öksürük ve apne (nefes durması)olabilir.Çocuklarda klasik boğmacanın süresi 6-10 haftadır.Boğmaca geçiren erişkinlerde süre 10 hafta yada daha uzun sürer.

Boğmaca bebeklerde (pnömoni zatürre) %22, havale %2, beyin tutulumu%0.5 oranında olabilir.1990 – 1999’daki bebek ölümlerinin 2 ay’ın altında % 1-2, 2-11 aylık bebeklerde %5 tir.Nadiren daha ileri yaşlarda altta yatan nedene bağlı ölüm görülmektedir.

Refr: American Academy of Pediatrics (RED BOOK Sayfa 249)

Dünya sağlık örgütü verilerine göre tüm dünyada her yıl 50 milyon boğmaca vakası görülmektedir, ve toplam 300 bin kişi boğmaca nedeniyle hayatını kaybetmektedir.Boğmaca hastalığının geçirilmesi ömür boyu koruyuculuk sağlamamaktadır.

Türkiyede’ki Veriler

0 – 16 yaş grubunda Ankara %16.9
Samsun – Antalya – Diyarbakır 6ay – 60 yaş arasında %12.5
Doğu illerimizde %30.1 oranında ölümler bildirilmiştir.
Ergenlik dönemindeki aşılanma türkiye’de %80 oranında olduğu bildirilmiştir.Aşılanma sonrasında boğmaca’ya karşı
korunma 6 yıl, hastalık aktif geçirilmiş ise 15 yıl korunuyor.En sık aşılanma sonrası hastalık görülme yaşı 10 – 19 yaşlar.

Boğmaca Aşısı ne kadar güvenilirdir?

Cevap: Difteri, tetanoz, boğmaca aşısına karşı ciddi reaksiyon söz konusu değildir.Aşıdan sonra görülen reaksiyonlar aşının yapıldığı yerde kızarıklık, şişlik, ağrı, muhtemel reaksiyon, hafif ateş, iştahsızlık, yorgunluk ve kusmadır.Bu reaksiyonlar aşının 4 ve 5 dozlarından sonra görülmektedir.

Difteri, tetanoz, boğmaca ne kadar etkin bir aşıdır?

Cevap : Aselüler difteri, tetanoz, boğmaca aşıları 3. – 4. dozlardan sonra %80-85 bağışıklama sağlamaktadır.Elde edilen bağışıklık 5-6 yıl duruma göre nadiren 10 yıl sürmektedir.

Boğmaca aşısı Boğmaca hastalığına neden olur mu?

Cevap : Hayır
Son aşılama 10 yıl önce yapılmış ise Anne, Baba, Bakıcı, Amca, Hala, Abla, Ağabey, yenidoğan ve aşılar tamamlanmamış bebeğe bulaşıcılıkları Anne %37 Baba %20 Hala, teyze, abla, Ağabey %18

Aşılama Takvimi

2. 4. 6. 18. Aylarda difteri, boğmaca, tetanoz ve polio (ıpv inaktif polio) karma aşı olarak yapılır.5. doz ülkemizde 6 yaşında uygulanmaktadır.3. dozdan sonra bebekte koruyuculuk başlıyor.

ACIP (Bağışıklama uygulamaları Danışma komitesi) tarafından önerilen hatırlatma dozları 11-12 yaşlarında tek doz DBT (Difteri,Boğmaca,Tetanoz) üzerinden 10 yıl geçmiş ise (19 – 64 yaş) tek doz aşılama önerilmektedir.Bu aşılamaya KOZA stratejisi denilmektedir.

1 yaş altı bebeklerle teması olan kişilerde aşılama (Global Pertusis Girişimi)GPI 17 ülkeden 37 uzmanın oluşturduğu komite.

Anne, baba, bakıcı, kardeşler Hamilelerde aşılama 2. 3. trimester gebeliğin 2. 3. evresinde seyredilmiş azaltılmış difteri, azaltılmış tetanoz, önerilmektedir.

Hazırlayan: Uzm.Dr Zermine Büyükkeçeçi

Kaynaklar: CDC Q and A for diseases and vaccine
WHO : travel health 2005