PROBİYOTİKLER

Bakterilerin vücudumuza zararlı ve hastalıklara neden olduğu uzun yıllardır bilinmektedir. Oysa günümüzde yapılan bilimsel araştırma sonuçları bazı bakterilerin hastalıkların tedavisinde hatta önlenmesinde kullanılabileceğini göstermiştir. Genelde doğal bakteri olan probiyotiklere olan ilgi artmıştır. Çeşitli sindirim sistemi hastalıklarının tedavisinde, çocuklarda alejik reaksiyonun ortaya çıkışını geciktirmede, kadınlarda vajinal ve boşaltım sistemi enfeksiyonunun önlenmesinde önemli bir yararı olduğu görülmüştür.

Bireyde besinlerle birlikte veya ayrı olarak bağışıklık sistemine ve zararlı bakterilerin çoğalımını engelleyerek aradaki dengeyi kuran bu bakterilere probiyotik denir. PRO ve BİOTA olmak üzere kullanılan bu terim yaşam için anlamına gelmektedir. Probiyotik kavramı ilk kez 19. yüzyılda Nobel ödülü sahibi ELİE METCHNİKOFF tarafından gündeme getirilmiştir. Bulgar köylülerin uzun yaşamlarını araştırarak bu sonuca varmıştır. Bu köylülerin probiyotik kaynağı olan fermante süt ürünlerini çok kullandıklarını gözlemlemiştir. Barsak yüzeyinin alanı 200 m2  olup deri yüzeyinin yüz katıdır. İnsan vücut yüzey ve boşlukları organizma tabakası ile kaplı durumdadır. Kalın barsaklar da 2 kg., deride 200 gr, ağız boşluğu, akciğerler ve vajinada  20 şer gr , burunda 10 gr, gözde 1gr mikroorganizma vardır. Vücudumuza yararlı olan bu mikroorganizmalar bize zararlı olan bakterileri kontrol altında tutar. Barsakta bulunan bu mikroorganizmalar besin emilimine yardımcı olur. Doğumdan hemen sonra bebek anne sütü aldıkça vücudumuz için yararlı olan bifido bakteriler artmaya başlar ve barsak florasında sindirim konusunda önemli adımlar atmaya başlarlar. Birey 2 yaşına geldiğinde artık barsak florası erişkin florasına ulaşmış olur bu nedenle anne sütü 2 yıl boyunca tavsiye edilmektedir. Bifido bakterilerin yanında laktobasiller, stafilokoklar. enterobakteriler, steptokoklar ve clostridia türleri bulunmaktadır.

PREBİYOTİKLER

Bağırsaktaki bazı mikroorganizmaların çoğalmasını artıran ve/veya aktivitesini uyaran ve insan ya da hayvan sağlığını olumlu yönde etkileyen maddelere (besinsel lifler gibi) prebiyotik denir

Prebiyotikler vücudumuza yararlı bir veya daha fazla türden mikroorganizmanın çoğalarak ve sindirimi seçici olarak arttıran veya sindirilemeyen besin bileşenleridir. Sağlıklı olma halinin devamlılığı için gereklidir. Mesela laktuloz galakto oligosakkaritler gibi anne sütünde 130’dan fazla oligosakkarit bulunması anne sütünün önemini bir kez daha ortaya çıkarmaktadır.

SİNBİYOTİKLER

Probiyotik ve Prebiyotikleri birlikte bulunduran besin ve destek amaçlı kullanılan ürünlerdir. Hastalıklar ve zafiyet sırasında kullanılır.

KAYNAK: KATKI PEDİATRİ CİLT:28 SAYI:2/3 DR.TURGAY ÇOŞKUN